Алесь (Аляксандр) Віктаравіч Бяляцкі — кіраўнік і заснавальнік Праваабарончага цэнтру "Вясна", лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру 2022 года, віцэ-прэзідэнт Міжнароднай федэрацыі правоў чалавека (FIDH) з 2007 па 2016 гг.

За 25 гадоў сваёй дзейнасці Алесь Бяляцкі быў адзначаны шматлікімі прэміямі і ўзнагародамі: у 2006 годзе — шведскай прэміяй імя Пера Ангера, прэміяй Свабоды імя Андрэя Сахарава, прэміяй Homo Homіnі, якую ўручаю Вацлаў Гавел, у 2011 годзе — дыпломам “За мужнасць і барацьбу за свабоду”, прэміяй “Найлепшы праваабаронца года”, прэміяй Нарвежскага саюза пісьменнікаў "За свабоду слова", у 2012 годзе — прэміяй Дзярждэпартамента ЗША, прэмія Леха Валенсы, прэміяй імя Петры Кэлі ў знак прызнання дзейнасці ў адстойванні правоў чалавека ў Беларусі, у 2013 годзе — прэміяй Вацлава Гавела ад ПАСЕ, у 2019 годзе — прэміяй “За правы чалавека і вяршэнства закона”, а ў 2020 годзе — прэміяй “За годны лад жыцця” і сумесна з іншымі прэміяй імя Сахарава. Пяць разоў вылучаўся на Нобелеўскую прэмію міру. Алесь з’яўляецца аўтарам некалькіх кніг.

Старшыня "Вясны" быў затрыманы 14 ліпеня 2021 года ў межах крымінальнай справы, у яго дома і ў офісе арганізацыі адбыўся ператрус.

6 кастрычніка 2021 года ў Мінскім гарадскім судзе разглядзелі скаргу Алеся Бяляцкага на падаўжэнне тэрміна заключэння пад варту. Суддзя Яўген Хаткевіч пакінуў скаргу без задавальнення. З раскладу суда стала дакладна вядома, што Алесю Бяляцкаму прад’яўлена абвінавачванне толькі па адным артыкуле Крымінальнага кодэкса — ч. 2 арт. 243 (ухіленне ад выплаты падаткаў), санкцыя па якім прадугледжвае пакаранне ў выглядзе абмежавання волі да 5 гадоў або пазбаўленне волі на тэрмін ад 3 да 7 гадоў. Раней паведамлялася, што, акрамя арт. 243, праваабаронцу абвінавачваюць па двух частках арт. 342 Крымінальнага кодэкса.

У судзе Партызанскага раёна Мінска 28 студзеня 2022 года ў закрытым рэжыме разглядзелі чарговую скаргу Алеся Бяляцкага на падаўжэнне тэрміна заключэння пад варту. Суддзя Наталля Дзядкова пакінула скаргу без задавальнення.

26 верасня 2022 года стала вядома, што крымінальная справа ў дачыненні да Валянціна Стэфановіча, Алеся Бяляцкага, Уладзіміра Лабковіча і іншых вясноўцаў паводле ч. 2 арт. 243 Крымінальнага кодэкса (нясплата падаткаў) спыненая. Праваабаронцаў абвінавачвалі ў тым, што яны "не зарэгістравалі арганізацыю, якой яны кіруюць, у вызначаным парадку ў якасці юрыдычнай асобы, а таксама ў якасці падаткаплацельшчыка, і не прадставілі адпаведныя звесткі ў падатковыя органы, чым схавалі ад падатковых органаў звесткі аб здзейсненых выплатах, асобах, якія выплацілі ад імя арганізацыі працы (якія аказалі паслугі) і ўхіліліся ад прызнання арганізацыі падаткавым агентам". Але Алеся Бяляцкага, Уладзіміра Лабковіча і Валянціна Стэфановіча не вызвалілі з-пад варты — ім выставілі новыя абвінавачванні ў кантрабандзе (незаконным перамяшчэнні праз мытную мяжу Еўразійскага эканамічнага саюза ў буйным памеры наяўных грашовых сродкаў арганізаванай групай) паводле ч. 4 арт. 228 КК і фінансаванні групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, паводле ч. 2 арт. 342 КК. Вядома, што прэтэнзіі дзяржавы застаюцца ўсё да той жа сумы грошай, якая фігуравала ў абвінавачванні за несплату падаткаў. Тром палітзняволеным вясноўцам цяпер пагражае ад 7 да 12 гадоў зняволення. 28 лістапада 2022 г. Генеральная пракуратура накіравала "справу Вясны" ў суд.

Алесь Бяляцкі стаў лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міру 2022.

Разгляд справы пачаўся 5 студзеня 2023 г. у судзе Ленінскага раёна Мінска. Справу разглядала суддзя Марына Запаснік, дзяржабвінавачванне падтрымліваў пракурор Аляксандр Кароль. Алесь Бяляцкі, Валянцін Стэфановіч і Уладзімір Лабковіч не прызналі віну ні па адным артыкуле Крымінальнага кодэкса, якія ім ставяць у віну.

3 сакавіка 2023 г. у судзе Ленінскага раёна суддзя Марына Запаснік прызначыла:

• старшыні "Вясны" і Нобелеўскаму лаўрэату Алесю Бяляцкаму — 10 гадоў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму;
• намесніку старшыні "Вясны" і віцэ-прэзідэнту FIDH Валянціну Стэфановічу — 9 гадоў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму;
• каардынатару кампаніі "Праваабаронцы за свабодныя выбары" і юрысту Уладзіміру Лабковічу — 7 гадоў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму;
• праваабаронцу "Вясны" Дзмітрыю Салаўёву — 8 гадоў калоніі завочна.

Гэта на два гады менш, чым 9 лютага 2023 г. прасіў пракурор Аляксандр Кароль. Усім, акрамя Алеся Бяляцкага, таксама прызначылі штраф у памеры тры тысячы базавых велічыняў (111 000 беларускіх рублёў), старшыні "Вясны" прызначылі, як і прасіў пракурор, пяць тысяч базавых велічыняў штрафу (185 000 рублёў). Таксама пастанавілі спагнаць у салідарным парадку з Бяляцкага, Стэфановіча, Лабковіча і Салаўёва суму ў памеры 752 438 рублёў 62 капеек (гэта амаль 297 650 даляраў) якую яны нібыта "здабылі злачынным шляхам" праз "кантрабанду арганізаванай злачыннай групай". Менавіта гэтая сума фігуравала ў абвінавачванні паводле ч. 4 арт. 228 Крымінальнага кодэкса.

На прысуд, вынесены вясноўцам, жорстка адрэагавалі іх калегі і іншыя праваабаронцы, міжнародная супольнасць і простыя беларусы. ААН з гэтай нагоды выступіла з заявай.

Пракурор Аляксандр Кароль падаў апеляцыйны пратэст на прысуд палітзняволеным праваабаронцам "Вясны": ён патрабаваў большыя на два гады тэрміны зняволення і больш буйныя штрафы, але суддзя Марына Запаснік пастанавіла іншы прысуд. Суддзя Святлана Бандарэнка разгледзела апеляцыйны пратэст на прысуд 21 красавіка 2023 г. у Мінскім гарадскім судзе: апеляцыйныя скаргі вясноўцаў і іх абаронцаў пакінуты без задавальнення, выніковыя тэрміны не змяніліся.

2 траўня стала вядома, што праваабаронцу перавялі з СІЗА-1 у папраўчую калонію № 9.

У пачатку лістапада 2023 г. стала вядома, што Алеся ў калоніі змясцілі па надуманных прычынах у памяшканне камернага тыпу (ПКТ). Таксама да праваабаронцы працяглы час не пускаюць адваката. 

8 снежня 2023 г. МУС дадала Алеся ў "спіс экстрэмістаў".

У красавіку-траўні 2024 г. Алеся вярнулі з памяшкання камернага тыпу (ПКТ) горацкай калоніі ў атрад, але адміністрацыя калоніі па-ранейшаму ставіцца да палітвязня звышпільна. У ПКТ ён утрымліваўся з пачатку лістапада 2023 года. Ён зноў ходзіць на працу, на дрэваапрацоўку. Бывае, што на яго накладаюць спагнанні, пазбавілі перадач, бываюць і больш сур’ёзныя пакаранні — неяк сядзеў у ШІЗА. Увага да яго пасля вяртання з ПКТ не стала слабейшай. Алесь не атрымлівае карэспандэнцыі ад сваякоў і сяброў. Апроч гэтага, ніводнага разу ў палітвязня не было відэазванкоў са сваякамі. Толькі зрэдку на волі ад яго атрымліваюць лісты і паштоўкі. Пра стан здароўя Алеся Бяляцкага новай інфармацыі няма. Вядома, што ў выніку былой адседкі ў бабруйскай калоніі праблемы са здароўем узніклі і працягваюцца. Як ён іх вырашае, невядома. Але нібыта ў лякарню не трапляў. Дакладна вядома, што яму немагчыма перадаць лекі, значыць, застаецца спадзявацца толькі на тое, што можа атрымаць у медычнай частцы калоніі. Пра псіхалагічны стан палітвязня вядома, што ён захоўвае роўны, нармальны настрой, стрыманы ў выказваннях, ацэнкі дае рэалістычныя.

"Яму немагчыма перадаць лекі". Што вядома пра Алеся Бяляцкага

З траўня мінулага году Алесь Бяляцкі адбывае свой тэрмін у горацкай калоніі № 9, дзе сутыкаецца з ціскам. "Радыё Свабода" дазналася падрабязнасці пра ўмовы ўтрымання праваабаронцы.

Алеся Бяляцкага ў калоніі змясцілі ў ПКТ

Палітзняволенага старшыню Праваабарончага цэнтра "Вясна", лаўрэата Нобелеўскай прэміі міру-2022, асуджанага да 10 гадоў зняволення, Алеся Бяляцкага ў калоніі змясцілі па надуманных прычынах у памяшканне камернага тыпу (ПКТ).

Ад 7 да 10 гадоў калоніі: агучылі прысуд палітзняволеным праваабаронцам "Вясны"

Гэта на два гады менш кожнаму, чым прасіў пракурор Аляксандр Кароль. Прысуд яшчэ не набыў моц, праваабаронцы могуць абскардзіць яго.

"Калі пракурор запрасіў 12 гадоў, на твары Алеся не праскочыла ніводнай эмоцыі". Партрэт Алеся Бяляцкага на судзе

Адзін са слухачоў працэсу пагадзіўся ананімна падзяліцца сваімі назіраннямі. Публікуем яго маналог пра партрэт Алеся Бяляцкага.

Алесь Бяляцкі: "Трэба пачаць шырокі грамадскі дыялог, накіраваны на нацыянальнае прымірэнне"

13 лютага праваабаронцы выступілі з апошнімі словамі — на беларускай мове.

"Дзейнасць майго падабароннага адпавядала стандартам праваабарончай дзейнасці", — адвакатка Алеся Бяляцкага

Абаронца старшыні "Вясны" звяртае ўвагу, што матэрыялы крымінальнай справы не ўтрымліваюць ніводнага дакумента з арыгінальным подпісам каго-небудзь з абвінавачаных і Бяляцкага, у прыватнасці. Такая ж сітуацыя і па распісках. У матэрыялах крымінальнай справы не маецца ніводнага арыгінала распіскі або скрыншота арыгінала распіскі.

Ад 9 да 12 гадоў калоніі: праваабаронцам "Вясны" запрасілі тэрміны

Дзяржаўнае абвінавачванне лічыць, што віна праваабаронцаў паводле ч. 4 арт. 228 ("кантрабанда арганізаванай групай") і ч. 2 арт. 342 Крымінальнага кодэкса ("фінансаванне групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак") цалкам даказаная.

"Стварылі ўнікальную справу. І што гэта, як не палітычны падтэкст?" Па справе "Вясны" дапыталі праваабаронцаў

Алесь Бяляцкі адмовіўся ад удакладняльных пытанняў пракурора і суддзі, бо яны задавалі іх не на беларускай мове. "Я ў Беларусі, і хачу, каб мяне пыталі па-беларуску".

Праслухоўка ў СІЗА і "аператыўная распрацоўка" праваабаронцаў з 2020 года. Па справе "Вясны" скончылі вывучаць 284 тамы

З матэрыялаў справы стала вядома, што супрацоўнікі ГУБАЗіКа пачалі праводзіць аператыўна-пошукавыя мерапрыемствы ў дачыненні да праваабаронцаў яшчэ ў верасні 2020 года. Супрацоўнікі ГУБАЗіКа праслухоўвалі на спатканні з жонкай у пакоі кароткатэрміновых спатканняў у СІЗА № 3 палітзняволенага Леаніда Судаленку праз два месяцы пасля затрымання праваабаронцы.

"Крыміналізацыя дапамогі ахвярам палітычных рэпрэсій — амаральная і нечалавечая". Як праходзіць суд па "справе Вясны"

Старшыня "Вясны" на судзе аналізуе доказы, прадастаўленыя абвінавачваннем, і актыўна тлумачыць іх. Так, напрыклад, ён пракаментаваў выезды за мяжу названых на судзе сябраў "Вясны".

"555 дзён у смярдзючых катухах Валадаркі". Як праходзіць працэс па "справе Вясны"

Нягледзячы на тое, што суд праходзіць у адкрытым рэжыме, калегі вясноўцаў і незалежныя журналісты не могуць на яго патрапіць, бо яны пахаваныя ў турмы, выгнаныя з краіны і не могуць адкрыта ажыццяўляць сваю законную дзейнасць у Беларусі праз пагрозу пераследу. Таму разгляд справы адбываецца на інфармацыйна-прапагандысцкім фоне.

60 тамоў з 283 за некалькі дзён. Паскораны рэжым разгляду ў судзе "справы Вясны"

Па "справе Вясны" падчас следства было дапытана каля 100 сведак, але на сам суд выклікалі толькі некалькі чалавек. Астатнія сведкі ў суд не з'явіліся. На працэсе заявілі, што яны даслалі заявы аб разглядзе без іх прысутнасці. Абаронцы вясноўцаў заўважылі, што заявы напісаныя як пад капірку.

"Да якасці доказаў узнікаюць пытанні як у адвакатаў, так і ў саміх абвінавачаных". Як два тыдні судзяць праваабаронцаў "Вясны"

Слухач падзяліўся разважаннямі пра судовы працэс над вясноўцамі, а праваабаронца "Вясны" Алена Маслюкова пракаментавала абвінавачванні калегам.

Ціск у СІЗА, аператыўная відэаздымка ў брэсцкім офісе, сведкі на паперы. Што стала вядома на шостым пасяджэнні па "справе Вясны"

Праваабаронцаў па-ранейшаму працягваюць утрымліваць на судзе ў кайданках. Канваіры зачыняюць падчас судовых пасяджэнняў дзверы на ключ знутры. Валянцін заявіў, што на судзе іх не кормяць. Праваабаронца адзначыў, што суддзя павінна думаць пра харчаванне абвінавачаных і не прызначаць судовыя пасяджэнні занадта часта.

Паказанні засакрэчаных сведак і допыт мытнікаў: што адбывалася на чацвёртым і пятым пасяджэннях па "справе Вясны"

Спецыяліст Мытнага камітэту на судзе заявіў, што нібыта з 2011 па 2021 год у інтарэсах ПЦ "Вясна" ў Беларусь было ўвезена два мільёны даляраў. Крымінальная адказнасць за ўвоз наяўных грошай у буйным памеры без дэкларавання была ўведзена ў Беларусі толькі ў 2016 годзе, таму ў крымінальнай справе фігуруе сума каля 250 тысяч даляраў за гэты перыяд. Невядома, адкуль узяліся такія лічбы і як абвінавачванне будзе пацвярджаць іх.

Юрыст "Вясны" Павел Сапелка пра суд над калегамі: "Гэта расправа над праваабаронцамі пад выглядам правасуддзя"

"Гэтая мешаніна з фактаў, здагадак і дапушчэнняў можа быць прынята толькі тым судом, якога не хвалюе ані сутнасць працэсу правасуддзя, ані хаця б фармальныя патрабаванні, якія выстаўляюцца да гэтага працэсу".

Трэці суд па "справе Вясны": Уладзю Лабковічу выклікалі "хуткую", праваабаронцы зноў просяць зняць кайданкі з іх

Валянцін Стэфановіч зноў патрабаваў зняць з праваабаронцаў кайданкі. Алесь Бяляцкі падтрымаў хадайніцтва калегі і нагадаў, што судзяць вясноўцаў па палітычных матывах. Ён узгадаў, што ў 2011 годзе, калі яго судзілі папярэдні раз, то ў зале суда ён быў без кайданкоў.

Працягваецца суд па "справе Вясны". Другі дзень

Сёння дапыталі галоўнага рэдактара выдання "Свабодныя навіны плюс" Васіля Зданюка. Ён паведаміў суду, што атрымліваў грошы ад Алены Лапцёнак за публікацыю артыкулаў аўтарства супрацоўнікаў Праваабарончага цэнтра. Сведку прад'явілі распіскі, згодна з якімі яму перадаваліся сумы больш за дзве тысячы еўра, але ён толькі здзівіўся ім і абурыўся, бо такія сумы ён не атрымліваў ніколі.

У Мінску па "справе Вясны" судзяць чатырох праваабаронцаў. Анлайн

Алесь Бяляцкі на пачатку суда заявіў, што пракурор Аляксандр Кароль таксама павінен выкарыстоўваць у судзе беларускую мову. Бяляцкі заявіў яшчэ адно хадайніцтва — даць перакладчыка з расейскай на беларускую, матываваўшы гэта тым, што ў недастатковай ступені валодае рускай мовай.

"Справу Вясны" накіравалі ў суд. Распавядаем, што праваабаронцам ставіцца ў віну

"Для інфармацыйнага суправаджэння сваёй дзейнасці яны выкарыстоўвалі інтэрнэт-рэсурсы ПЦ "Вясна" ў сацыяльных сетках і мэсэнджарах", — гаворыцца ў абвінавачванні

Алесю Бяляцкаму ўручылі Нобелеўскую прэмію міру. Замест палітзняволенага праваабаронцы яе атрымала яго жонка

10 снежня ў Осла Нобелеўскую прэмію міру замест старшыні "Вясны" атрымала ягоная жонка Наталля Пінчук. У гэты дзень упершыню ў гісторыі прэміі Нобелеўская прамова прагучала на беларускай мове.

"Ён бачыць лепшыя перспектывы, што б ні было". Жонка Нобелеўскага лаўрэата Алеся Бяляцкага расказвае пра мужа

Блог "Люди" пагутарыў з жонкай праваабаронцы Наталляй Пінчук пра таго Алеся Бяляцкага, якім яго ведае сям’я.

Алесь Бяляцкі стаў лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міру

«Улады неаднаразова спрабавалі прымусіць Алеся Бяляцкага замаўчаць, — падкрэслівае Нобелеўскі камітэт. — З 2020 года ён па-ранейшаму знаходзіцца пад вартай без суда. Нягледзячы на ​​велізарныя асабістыя цяжкасці, спадар Бяляцкі не саступіў ні на сантыметр у сваёй барацьбе за правы чалавека і дэмакратыю ў Беларусі».

Кантрабанда і фінансаванне пратэстаў — палітзняволеным праваабаронцам "Вясны" ўзмацнілі абвінавачванні

Ужо год і два месяцы як старшыня Праваабарончага цэнтра "Вясна" Алесь Бяляцкі, яго намеснік Валянцін Стэфановіч і каардынатар кампаніі "Праваабаронцы за свабодныя выбары" Уладзімір Лабковіч утрымліваюцца за кратамі ў СІЗА-1.

"Праваабаронца — не злачынца": год за кратамі Алесь Бяляцкі, Валянцін Стэфановіч і Уладзь Лабковіч

14 ліпеня — роўна год, як старшыня "Вясны" Алесь Бяляцкі, яго намеснік Валянцін Стэфановіч і юрыст арганізацыі Уладзімір Лабковіч былі брутальна cхопленыя беларускімі ўладамі і кінутыя за краты за сваю праваабарончую дзейнасць. Што вядома пра справу? Як прайшоў год за кратамі? Як можна падтрымаць праваабаронцаў "Вясны"? Пра ўсё гэта ў нашым матэрыяле.

Сямейныя гісторыі "вясноўцаў", якіх затрымалі год таму

Для сем'яў год таму з дамоў забралі не праваабаронцаў, а сужэнцаў і татаў. Таму сёння мы паглядзім на іх вачыма родных і даведаемся пра гісторыі каханняў, распавядзем пра тое, як Уладзь Лабковіч пазнаёміўся з жонкай Нінай падчас назірання за выбарамі, чаму пасля першага спаткання Валянцін Стэфановіч не верыў у працяг знаёмства з будучай жонкай Алінай, а таксама, чым Наталля Пінчук зачаравала Алеся Бяляцкага.

Урад Беларусі адказаў ААН па "справе Вясны": "Крымінальная пераслед не звязаны з іх працай па прасоўванні правоў чалавека"

На сайце Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН з’явіўся афіцыйны адказ урада Беларусі на запыт чатырох Спецыяльных дакладчыкаў па факце вобшукаў і затрыманняў праваабаронцаў, прадстаўнікоў НДА і незалежных СМІ, здзейсненых у ліпені 2021 года.

Міжнародны ПЭН-клуб заклікае вызваліць сябра Беларускага ПЭН-цэнтра Алеся Бяляцкага

Міжнародны ПЭН-клуб лічыць, што Алесь Бяляцкі стаў ахвярай пераследу праз сваю праваабарончую дзейнасць, а таксама за рэалізацыю свайго права на мірныя сходы і выказванне меркавання. Арганізацыя заклікае да яго неадкладнага і безумоўнага вызвалення і да зняцця ўсіх абвінавачванняў супраць яго.

У Стакгольме прайшла фотаакцыя ў падтрымку палітзняволеных сябраў “Вясны”

17 лістапада праваабаронцы з “Ostgruppen — Шведскай ініцыятывы за дэмакратыю і правы чалавека” сфатаграфаваліся з банерам і фотаплакатамі палітзняволеных “вясноўцаў” у знак салідарнасці і іх падтрымкі.

"Мы будзем побач, нават калі будзем сядзець". Распавядаем пра шасцярых праваабаронцаў-вясноўцаў, якія апынуліся за кратамі 14 ліпеня

У "чорную сераду" 14 ліпеня па ўсёй Беларусі былі затрыманыя адзінаццаць праваабаронцаў-вясноўцаў, а таксама два былых сябры «Вясны». Ператрусы адбыліся ў офісе «Вясны» на Мяржынскага ў Мінску, гарадзенскім офісе арганізацыі, асветніцкай пляцоўцы «Тэрыторыя правоў». У межах крымінальнай справы па ч.1 і 2 арт. 342 і ч. 2 арт. 243 Крымінальнага кодэкса ў іх правялі ператрусы і дапыталі.

"Такія пакутныя выпрабаванні прыпалі не толькі на долю праваабаронцаў, але і на долю ўсяго беларускага народу", – Наталля Пінчук

Да гадавіны затрымання вясноўцаў мы паразмаўлялі з жонкай Алеся Бяляцкага Наталляй Пінчук пра апошнія навіны з калоніі пра праваабаронцу, смерць яго блізкага сябра Алеся Пушкіна і працяг справы мужа.

Раней Алесь ужо быў палітычным зняволеным. 4 жніўня 2011 года арыштаваны пасля таго, як Літва і Польшча перадалі ўладам Беларусі звесткі пра банкаўскія рахункі на сваёй тэрыторыі. Бяляцкага абвінавацілі ва ўтойванні прыбыткаў у асабліва буйным памеры. 24 лістапада 2011 года асуджаны Першамайскім раённым судом Мінска на 4,5 года калоніі ўзмоцненага рэжыму з канфіскацыяй маёмасці. Сваёй віны не прызнаў, заявіўшы, што ўсе грошы з рахункаў ішлі на праваабарончую дзейнасць. Краіны Еўрасаюзу, ЗША і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі прызналі палітвязнем, а прысуд — палітычна матываваным. Адбываў пакаранне ў жодзінскай турме і бабруйскай калоніі. Вызвалены праз амністыю.